Monday, May 13, 2024

उठ्न थाले आवाज

प्रसङ्ग भारतको तर नेपालका लागि पनि उत्तिकै चाखलाग्दो र सान्दर्भिक होला -ध्रुव राठीले आफ्नो ताजा भिडियोमा नरेन्द्र मोदीले खडा गरेको झुठको साम्राज्यको सानो पर्दाफास गरिदिएका छन् । लिंक तल छ ।

यसपटकको लोकसभा निर्वाचनको परिणाम कसको पक्षमा आउने हो त्यो कुरा जुन महिनाको ४ तारिकमा मात्र थाहा हुनेछ । जसको पक्षमा परिणाम आए पनि एउटा कुरा के प्रस्ट हुँदैछ भने नरेन्द्र मोदीले खडा गरेको शिशाको महल चर्किने क्रम शुरु भएको छ । मोदी भनेको भारत होइनन् भन्ने धारणा आम मानिसमा विकसित हुँदैछ । भारतीयहरूमा मोदी र भाजपामाथि औंला उठाउने साहस पलाएको छ ।

लोकतन्त्रमा शक्ति हुन्छ -तर यो आफैंमा भने कमजोर हुन्छ । लोकतन्त्र जीवित रहन आम मानिस र मतदाताको सुझबुझ चाहिन्छ । जब आम मानिस गुमराहमा पर्छ -लोकतन्त्रले पनि गलत बाटो समात्छ । इन्टरनेटको युगमा मानिसलाई गुमराहमा पार्न सजिलो भएको छ र त्यही कारण लोकतन्त्र थप vulnerable पनि भएको छ ।

नरेन्द्र मोदीजस्ता गलत मानिसले आफ्नो स्वार्थका लागि इन्टरनेटलाई माध्यम बनाउने कुरा संसारभर सामान्य हो । तर, यसका केही अपवाद पनि छन् । उदाहरण ध्रुव राठीजस्ता मानिसहरू हुन् । इन्टरनेटले प्रदान गर्ने सुविधा र स्रोतको उपयोग गरेर राठीले मोदीको झुठको पर्दाफास गरिरहेका छन् ।

राठीको कन्टेन्ट अहिले लोकप्रिय किन छ भने भारतमा आम मानिस नरेन्द्र मोदीको झट्ट हेर्दा शानदार देखिने-सुनिने तर भित्रभित्रै असफल नीति र कार्यक्रमबाट वाक्क भएका छन् र उनको विकल्पबारे सोच्न बाध्य हुँदैछन् । मोदीको विकल्पले यही चुनावमा जनमत पाउने हो कि होइन यो त निश्चित छैन -तर यसको जग भने बसेको छ ।

नरेन्द्र मोदी जस्तो प्रस्ट रूपमा आडम्बरी, अज्ञानी, झुटा कुरा गर्न थोरै पनि नहिच्किचाउने मानिस भारतजस्तो देशमा यो स्थानमा कसरी पुग्न सफल भए ?! दश वर्षको उनको शासनमा भारतले आफ्नो साख कसरी गुमायो ?! यी प्रश्नका जवाफ आज मानिसहरू खोज्न थालेका छन् ।

एउटा दुखद् यथार्थ के हो भने आम मानिसको मनमा गढेको भयलाई हतियार बनाएर उनीहरूमाथि शासन गर्ने तानाशाहहरू संसारका विभिन्न देशले विभिन्न कालखण्डमा भोगेका छन् ।

भारतको अनुभवले नेपालजस्ता सांस्कृतिक रूपमा समान देशहरूलाई सिकाइरहेको छ -धर्मलाई राज्यबाट अलग राख, आर्थिक रूपान्तरणलाई आम जनताका आवश्यकता र अपेक्षासँग जोड, सोसल मिडियाबाट नियोजित रूपमा झुठ फैलाएर मानिसहरूलाई गुमराहमा राख्न चाहने नेता र राजनीतिक पार्टीलाई समयमै चिन !

ध्रुवको भिडियो यता






Thursday, April 25, 2024

एउटा 'पेसिमिस्ट' ले देखेको संकट

केही महिनाअघि भारतका सम्मानित कवि र इतिहासकार कुमार विश्वासले 'लल्लन टप' टेलिभिजन शोमा सौरभ द्विवेदीसँग कुरा गर्दै भने — अहिले भारत अपूर्व संकटमा छ। यस्तो खराब समय चलिरहेका बेला धेरै ठूला अपेक्षा राख्नु हुँदैन, जीवित रहन सक्नु नै ठूलो कुरा हो।

कुमार विश्वासको यो टिप्पणी र भारतको प्रसंगमा अलिबेरमा फर्केर आउनेछु। अहिलेलाई एउटा पुस्तकको प्रसंग।

म यति बेला मार्टिन वोल्फले लेखेको किताब 'द क्राइसिस अफ डेमोक्र्याटिक क्यापिटलिजम' पढिरहेको छु।

Monday, April 15, 2024

शुभकामना र विमति

आज कुरा गरौँ एउटा टेलिभिजन टक शोको ।

सुधीर शर्माले ‘अनि, अब’ भन्ने टक शो सुरु गर्नुभएको छ । यसमा मलाई खुशी लागेको छ । नेपालका अधिकांश टक शोहरू टिभीमा आउँछन् जसका कारण तिनीहरूका सीमितता र कृतिमता धेरै छन् । समय र सन्दर्भको साँघुरो घेरामा सीमित नभएर खूला ढङ्गले कुराकानी गर्न युट्युब राम्रो माध्यम हुन सक्छ । छिमेकी भारतमा आजभोलि राम्रा कन्टेन्ट टिभीका लागि नभएर युट्युबका लागि बन्ने गरेका छन् -नेपालमा पनि यो क्रम सुरु हुनु स्वागतयोग्य छ ।

Saturday, April 13, 2024

Too Much Democracy

भारतमा चुनाव आउँदैछ । यस पटक पनि नरेन्द्र मोदीको भाजपाले नै चुनाव जित्ने र बहुमतको सरकार बनाउने निश्चित छ । भाजपा दुई तिहाई भन्दा बढीको बहुमत ल्याउन प्रयास गरिरहेको छ । मोदी-अमीत शाहको प्रयास सफल हुन पनि सक्छ ।

दुखको कुरा चाहिँ के छ भने मोदी जति शक्तिशाली हुँदै गएका छन् भारत त्यति नै कमजोर हुँदैछ । नागरिक स्वतन्त्रता, आम सञ्चार, विविधता, परस्पर सम्मान सबै कुरा कमजोर भएका छन् । यस विषयमा अलि विस्तारमा लेख्ने योजना छ ।

आज यही विषयमा एउटा गजबको डकुमेन्टरी भेटियो युट्युबमा । तलको लिंकमा भएको यो ताजा डकुमेन्टरी हेर्न नछुटाउनुहोला है ।


Too Much Democracy

Wednesday, February 21, 2024

बसिबियाँलोः नेपाल फर्किने कि नफर्किने ?

फेरी उही बेतुकका कुरा । तैपनि बसिबियाँलो गरौँ है !

पहिलो त मलाई यो प्रश्न नै सतप्रतिशत निरर्थक लाग्छ । किन भने -कुनै पनि मानिस आफूले अँगालेको पेशा, प्राप्त गरिरहेको सुविधा (सुख होइन, सुविधा), पेशाको भविष्य र आफ्नो बौद्धिक-पेशागत सञ्जाल छोडेर फगत आफू जन्मेको देशको स्वार्थका लागि कुनै देशमा बस्ने वा त्यो देश छोड्ने निर्णय गर्दैन । कसैले यसो गरिदेला भनेर आशा गर्नु नै मुर्खता हो ।

Monday, February 12, 2024

मान्छेको उद्देश्य सत्यको खोजी गर्नु होइन भनी बताउने किताब

 मानिस यस्तो प्राणी हो जो आफ्ना इन्द्रिय र विकसित मस्तिष्कको प्रयोगबाट यथार्थसम्म पुग्न सक्छ।” यो वा यस्तै कुरा त हामी धेरै सुनिरहेका हुन्छौं। तर, जीव विज्ञान र मानिसको मनोवैज्ञानिक चरित्रका विशेषतालाई आधार मान्दा यस्तो तर्क कतिको चित्तबुझ्दो छ त ?

मैले हालसालै पढिसिध्याएको एउटा पुस्तक ‘द केस अगेन्स्ट रिआलिटी’ का लेखक डोनल्ड होफमन भन्छन्- मानिससँग यथार्थ पत्ता लगाउने क्षमता हुन्छ भन्ने कुरा बिल्कुल गलत हो।

पाकिस्तान, इमरान खान र निर्वाचन

 पाकिस्तानमा बिहीबार सम्पन्न राष्ट्रिय सभाको निर्वाचन मतपरिणाम लगभग आइसकेको छ।

अलजजिराका अनुसार कुल २६५ सिटमध्ये अब ९ सिटको मात्र परिणाम आउन बाँकी छ।

यो निर्वाचन हुँदै गर्दा पूर्वप्रधानमन्त्री तथा पाकिस्तान तेहरिक-इ-इन्साफ (पिटिआई) पार्टीका अध्यक्ष समेत रहेका इमरान खान जेलमा छन्।

पिटिआईलाई पहिलेको चुनाव चिह्न नदिइएपछि इमरान खानका समर्थकहरूले यसपालि स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका छन्।

पाकिस्तानको राजनीति, निर्वाचन र त्यहाँ हुने कुनै पनि उतार-चढाव बुझ्न यसका केही अवस्थालाई बुझ्नुपर्ने हुन्छ।

Thursday, February 8, 2024

पुराना बेइमान, नयाँ अनभिज्ञ

गएको वर्ष जुन महिनामा स्वतन्त्र पार्टीका बारेमा ब्लग लेखेको रहेछु । रवि लामिछानेले राजनीतिक पार्टी खोल्लान् र त्यसका बारेमा गन्थन्-मन्थन् गर्नुपर्ला भनेर २-३ वर्षअघिसम्म सोच्न पनि सकिन्थेन, जुन आज यथार्थ भएको छ । आफैँलाई पनि विश्वास लाग्दैन कि म यही विषयमा दोस्रो पटक ब्लग लेख्दैछु ।

मलाई थाह छ यो मेरो बेबकुफी हो -सानो सन्तोषको कुरा के भने बेबकुफी स्वयंमा अपराध होइन ।

रमिताको कहिलै कमी नहुने देशमा पाँच-सात वर्ष पहिले निकै ठूलो रमिता भयो । एकजना अमेरिकावासी नेपाली पूर्व-पत्रकारले अनवरत २४ घण्टा अन्तर्वार्ता लिएर गिनिज बुकमा नाम लेखाउने भए । उनका लागि विशेष स्टुडियो बन्यो । स्टुडियोको भित्तामा ब्यानर थियो –“बुद्ध वज बर्न इन नेपाल !” यो म्याराथन इन्टर्भ्यूको महारमितामा नेपालका गन्यमान्य छोटेमोटेदेखि बडेसम्मका गन्यमान्यको लाइन लाग्यो । अनवरत अन्तर्वार्ता सम्पन्न भयो । गिनिजमा सम्भववत नाम लेखियो र बुद्ध नेपालमा जन्मेको कुरा भारतले चाल पनि पायो ।